Zorla İmzalanan Senetle İcra Takibi Başlatılırsa Ne Yapılmalı?

Zorla Senet İmzalattılar, Geçerli mi?

Zorla, tehditle, baskıyla ya da aldatmayla imzalanan senetler…
Bir imza ile hayatınız altüst olabilir. Peki bu senet gerçekten geçerli mi? Yasal olarak geçersiz kılmak mümkün mü?
Bu soruların cevabı, Türkiye’de her yıl yüzlerce kişinin karşı karşıya kaldığı benzer senaryo ile birebir örtüşüyor. Eğer siz de baskı altında senet imzaladıysanız, bu makale size adım adım haklarınızı anlatacak.

Zorla imzalanan senet geçerli mi sorusu, sadece bir borç ilişkisinin değil; aynı zamanda özgür iradenin ve hukukun sınırlarının da sorgulandığı ciddi bir meseledir. Üstelik bu durum sadece mafya ya da yasa dışı çevrelerde değil, ticari ilişkilerde, boşanma süreçlerinde, hatta aile içinde bile yaşanabiliyor.

Bu içerikte:

• Zorla senet imzalatmanın hukuki tanımı
• Bu tür senetlerin geçersiz sayılabilmesi için gereken şartlar
• Hangi delillerle ispat yapılabileceği
• Yargıtay’ın konuya ilişkin verdiği emsal kararlar
• Ceza ve hukuk yollarının birlikte işletilip işletilemeyeceği
• Ve en önemlisi: İradeniz dışında imzaladığınız bir evrak size borç yükler mi, yüklemez mi?

… hepsine açıklık getiriyoruz.

Zorla Senet İmzalamak Ne Anlama Gelir?

Senet; bir kişinin, belirli bir tutarı ödeyeceğini kabul ettiği yazılı bir borç belgesidir. Hukuki geçerliliği olan ve ödeme taahhüdü içeren bu belge, ticari hayatta sıkça kullanılır. Ancak senet düzenlemesi sırasında irade serbestisinin ortadan kalktığı durumlarda —örneğin bir kişiye baskı, tehdit, cebir ya da hileyle senet imzalatıldığında— artık bu belgenin hukuki niteliği tartışmalı hale gelir.

Zorla senet imzalatmak, Türk Borçlar Kanunu’na göre “irade fesadı” sebebiyle geçersizliğe yol açabilecek bir durumdur. Yani, kişi kendi özgür iradesi dışında bir borcu üstlenmeye zorlanmışsa, bu borç yükümlülüğünün ortadan kaldırılması için mahkemeye başvurabilir.

Hukuken Senet Geçerli Olması İçin Ne Gerekir?

Senetler, Türk Ticaret Kanunu (TTK) ve Türk Borçlar Kanunu (TBK) hükümleri çerçevesinde değerlendirilir. Bir senedin geçerli olması için şu şartların bulunması gerekir:

• Yazılı olması
• Borç miktarının net belirtilmesi
• İmzanın bulunması (ıslak imza)
• Borçlunun iradesinin serbestçe oluşmuş olması

İşte tam bu noktada devreye “irade serbestisi” girer. Yani senedi imzalayan kişi kendi özgür iradesiyle, herhangi bir tehdit ya da baskı olmadan bu işlemi yapmış olmalıdır. Eğer kişi tehdit, şantaj, psikolojik baskı gibi yollarla bu belgeyi imzalamışsa, senedin geçersizliği gündeme gelir.

Baskı Altında Atılan İmza Geçerli mi?

Hayır, hukuken baskı altında atılan bir imza tek başına geçerli kabul edilmez.
Ancak burada dikkat edilmesi gereken kritik bir detay vardır: İspat yükü mağdura aittir.

TBK m.30–39 arası maddelerde “irade fesadı” başlığı altında, sözleşmelerin ve borç doğuran işlemlerin iptal şartları belirtilmiştir. Özellikle şu hallerde yapılan sözleşmeler iptal edilebilir:

• Aldatma (hile)
• Korkutma (ikrah)
• Yanılma (hata)

Zorla senet imzalatma, genellikle korkutma (ikrah) kapsamında değerlendirilir. Mahkemeye sunulacak delillerle bu durum ispatlanırsa, senet geçersiz sayılır veya iptal edilebilir.

Senette İmzanın İnkârı Mümkün mü?

Eğer senet üzerindeki imza size ait değilse, bu durumu ceza mahkemesinde sahtecilik suçu olarak değerlendirebilir veya icra takibi sırasında imzaya itiraz yoluyla savunma yapabilirsiniz.

Ancak imzanın size ait olduğu hâlde “baskıyla attığınız” bir imza söz konusuysa, bu durumda geçerlilik itirazı, irade fesadı kapsamında yapılmalıdır. Her iki durumda da farklı hukuk yolları izlenir.

Zorla Senet İmzalandığında Ne Yapılmalı?

Zorla senet imzalatılması hem ceza hukuku hem de özel hukuk bakımından sonuç doğurabilecek ciddi bir durumdur. Eğer böyle bir olay yaşandıysa, zaman kaybetmeden hukuki süreci başlatmak gerekir. Peki nereden başlanmalı?

1. Suç duyurusunda bulunun

Senet size baskı, tehdit, cebir veya hile yoluyla imzalatıldıysa, ilk yapmanız gereken şey Cumhuriyet Savcılığı’na suç duyurusunda bulunmak olmalıdır. Bu durumda karşı taraf hakkında cebir, tehdit veya şantaj suçlarından soruşturma başlatılabilir.

Ceza Kanunu Dayanağı:
Türk Ceza Kanunu’nun 107. maddesi, haksız menfaat sağlamak amacıyla yapılan tehdit eylemlerini açıkça suç sayar.
(TCK m.107 – Mevzuat Bilgi Sistemi)

2. Hukuk davası açın (senedin iptali/tasfiyesi)

Aynı zamanda Asliye Hukuk Mahkemesi’nde, senedin geçersizliğine ilişkin bir tespit davası ya da iptal davası açabilirsiniz.
Bu dava ile senedin, geçerli bir borç doğurmadığı mahkeme kararıyla tespit ettirilir.

Not: Ceza davası ile hukuk davası eş zamanlı olarak yürütülebilir. Ancak her birinin ispat yükü ve süreçleri farklıdır.

Senet Geçersizliği İçin Hangi Deliller Sunulabilir?

Zorla imzalatılan bir senedin geçersiz sayılabilmesi için mahkemeye ikna edici deliller sunmak gerekir. Bu delillerin bazıları şunlardır:

• Tanık beyanları: Olayı bilen, baskıyı gören veya senet imzalanırken orada olan kişilerin tanıklığı
• Mesajlaşmalar: Tehdit içerikli SMS, WhatsApp yazışmaları
• Ses/kamera kayıtları: Yüz yüze tehdit varsa, ortam kayıtları
• Sağlık raporları: Baskı sırasında şiddet uygulanmışsa, adli rapor
• İcra tehdidi belgeleri: Ödeme emri veya senetle ilgili yapılan hukuki işlemler

Unutmayın: Her tür delil mahkemece değerlendirilebilir. Yeter ki baskının varlığını gösterecek somut ve makul nitelikte olsun.

Avukat Tutmadan Bu Süreçler Yürütülebilir mi?

Hukuken bireylerin kendi davalarını açma hakları vardır. Ancak senet iptali veya ceza davası gibi çok yönlü ve teknik bilgi gerektiren konularda bir avukattan destek almak, sürecin sağlıklı ilerlemesi açısından büyük avantaj sağlar.

Özellikle bilirkişi incelemesi, ıslak imza tespiti, senet metni analizi gibi teknik konular, profesyonel temsil gerektirebilir.

Bilirkişi ve İmza İncelemesi Süreci Nasıl İşler?

Eğer imzanın baskıyla atıldığı iddia ediliyorsa, mahkeme genellikle grafoloji (imza analizi) için bilirkişi atar.
Uzman, imzanın kişinin kendi özgür iradesiyle atılıp atılmadığını teknik olarak inceler.
İmzanın sizin el yazınız olduğu tespit edilirse bile, baskı altında atıldığını kanıtlayan başka delillerle senedin geçersizliği sağlanabilir.

Yargıtay Kararları: Zorla Senetlerin Geçersizliğine Dair Önemli Örnekler

Zorla senet imzalatma olayları, yargılamaya konu olduğunda mahkemeler tarafından çok hassas bir şekilde değerlendirilir. Özellikle Yargıtay, bu konuda içtihat oluşturmuş ve alt mahkemelere yol gösterecek nitelikte kararlar vermiştir.

Örnek Karar 1: Yargıtay 11. HD, 2023/5821 E. – 2024/2719 K. sayılı kararında, borçlunun “imzayı baskı altında attığına” dair sunulan tanık beyanları ve mesaj kayıtları yeterli görülmüş, senedin hükümsüzlüğüne karar verilmiştir.

Örnek Karar 2: Yargıtay 6. HD, 2022/10124 E. – 2023/3895 K. sayılı kararında, imzanın borçluya ait olduğu tespit edilmesine rağmen, senedin cebir altında imzalatıldığı tanıklarla ispatlandığı için iptaline karar verilmiştir.

Hangi Durumlarda Senet İptal Edilir?

Mahkemeler aşağıdaki durumların varlığında senedin iptaline karar verebilir:

• Fiziksel veya psikolojik baskı altında imzalanmışsa
• İmza atıldığı anda taraf serbest iradesine sahip değilse
• İmza karşılığında herhangi bir borç gerçekte yoksa
• İçeriği sonradan değiştirilen senetlerde

Bu gibi durumlarda senedin “irade fesadı” nedeniyle geçersizliği söz konusu olabilir.

Dava Ne Kadar Sürebilir?

Zorla imzalatılan senetlerle ilgili davaların süreci, şu faktörlere bağlı olarak ortalama 1,5 ila 3 yıl arasında tamamlanabilir:

• Delil durumu (tanık, belge, kamera kaydı vb.)
• Bilirkişi incelemesinin gerekip gerekmediği
• Ceza ve hukuk davasının birlikte mi yürütüleceği
• Tarafların uzlaşıya yaklaşıp yaklaşmadığı

Şu unutulmamalıdır: Dava sürecinin uzunluğu, hakkın kazanılmasından daha önemli değildir.

Takip ve İcra Tehdidi Varsa Ne Yapılmalı?

Karşı taraf senetle ilgili icra takibi başlattıysa, borçlu bu duruma mutlaka zamanında itiraz etmelidir. Senet şayet geçersizse, şu yollar izlenmelidir:

• İcra takibine 7 gün içinde İcra Hukuk Mahkemesi’ne itiraz
• Eğer imza size ait değilse, imza itirazı (imza incelemesi talebi)
• Senet cebir altında imzalatıldıysa, iptal davası açılması

İcra tehdidi gerçekleşmeden önce hukuki destek almak, mağduriyetin büyümesini önler.

Dava Açmadan Önce Hangi Alternatif Yollar Denenebilir?

Bazı durumlarda dava açmadan önce şu adımlar de denenebilir:

• Şikâyet dilekçesiyle savcılığa başvuru
• Karşı tarafla noter ihtarnamesi gönderilmesi
• Arabuluculuk başvurusuyla tarafı masaya çağırma

Ancak cebir, tehdit gibi suç unsurları taşıyan olaylarda, bu yollar etkisiz kalabilir.

Cebir ve Tehdit Altında Atılan İmzaların Hukuki Geçerliliği

Bir kişinin iradesini ortadan kaldıracak ölçüde cebir, tehdit veya baskı uygulanarak imza attırılması; Türk Borçlar Kanunu (TBK) kapsamında “irade fesadı” olarak değerlendirilir. Özellikle TBK m.37 ve m.39 maddelerinde açıkça belirtildiği üzere, korkutma (ikrah) durumunda yapılan işlemler iptal edilebilir niteliktedir.

Yargı kararlarında bu tür durumlar titizlikle incelenmekte, somut olayın özelliklerine göre yorum yapılmaktadır. Ancak unutulmamalıdır ki, bu tür iddialarda ispat yükü iddia edendedir.

Noter Senedi ve El Yazılı Senet Arasındaki Fark

Zorla imzalatılan senetlerin bir kısmı noter huzurunda düzenlenmiş, bir kısmı ise adi yazılı belge statüsündedir. Noter senedi, resmî belge niteliğinde olup, aksi sabit oluncaya kadar geçerlidir. Buna karşın, adi yazılı senetlerin geçerliliği daha kolay tartışmaya açılabilir.

Ancak noter senedinin bile geçersizliği mümkündür. Örneğin, noter önünde imza atılmış olsa dahi, kişi imzayı tehdit altında attığını somut delillerle ispat ederse, belge geçerliliğini yitirebilir.

Aynı Anda Ceza ve Hukuk Davası Açmak Mantıklı mı?

Bu gibi olaylarda hem ceza hem hukuk davası açmak mümkündür ve çoğu zaman bu iki süreç paralel yürür. Ceza davası, tehdit, cebir veya şantaj gibi suçları kapsar. Hukuk davası ise senedin iptali veya borç ilişkisinin geçersizliğine ilişkin talepleri içerir.

Ceza davası sırasında elde edilen deliller, hukuk davasında da kullanılabilir. Bu nedenle, stratejik bir yaklaşımla iki davanın birlikte yürütülmesi etkili bir yöntem olabilir.

Zamanaşımı ve Süre Yönetimi

Birçok mağdur olay yaşandıktan sonra uzun süre sessiz kalmakta ve sonrasında hak aramaya çalışmaktadır. Ancak bu noktada zamanaşımı konusu büyük önem taşır:

• Ceza Davası İçin Zamanaşımı: Tehdit, şantaj gibi suçlar için Türk Ceza Kanunu’nda 8–10 yıl arasında değişen zamanaşımı süreleri bulunur.
• Hukuk Davaları İçin Zamanaşımı: Senetle ilgili itirazlar için genellikle 1 yıl içinde açılması gereken davalar söz konusudur (TBK m.39).

Boş Senet İmzalatma – Hukuki Geçerliliği

Bazı durumlarda kişilere boş bir kağıt imzalatılır ve sonradan bu belge senet haline getirilir. Bu tür durumlar, hem şekil hem içerik yönünden ciddi sorunlar doğurur. Mahkemeler genellikle böyle belgeleri “geçersiz” kabul etmeye eğilimlidir. Ancak yine de baskı, aldatma veya iyi niyetli olmayan kullanımın ispatı şarttır.

Karşı Taraf da “Baskı Altındaydım” Derse Ne Olur?

Zaman zaman dava sürecinde borcu iddia eden kişi, baskı uygulandığına dair iddiayı reddetmekle kalmaz, karşı iddialarda da bulunabilir. Örneğin, senedin özgür iradeyle imzalandığını, hatta borcun ödendiğini iddia edebilir. Bu gibi durumlarda delil dengesi ve hakimin kanaati belirleyici olur.

Mahkeme, her iki tarafın sunduğu delilleri karşılaştırarak, somut olayın gerçekliğine ulaşmaya çalışır. Bu süreçte bilirkişi raporu, tanık beyanı, iletişim kayıtları gibi belgeler büyük rol oynar.

Şantaj ve Tehdit Delilleri Nasıl Sunulur?

Şantaj veya tehdit durumları için bazı delil türleri şu şekildedir:

• Ses kayıtları: Karşı tarafın tehdit ettiği ses kaydı (kanuna uygun elde edilmesi gerekir)
• Mesaj kayıtları: WhatsApp, SMS gibi yazışmalar
• Tanık: Olayı bilen ve tanıklık edebilecek kişiler
• Fiziksel bulgular: Şiddet uygulandıysa adli muayene raporu

Delillerin inandırıcılığı ve olaya ilişkinlik derecesi ne kadar yüksekse, davada başarı şansı da o kadar artar.